W dniach 27 lipca - 5 sierpnia odbędzie się już po raz 32. Piesza Pielgrzymka Diecezji Legnickiej na Jasną Górę.

W tym roku naszym hasłem będzie „Nie jesteś sam”. Jest to, co prawda, bardzo luźne, ale nawiązanie do hasła roku duszpasterskiego „Uczestniczę we wspólnocie Kościoła”. Chcemy zobaczyć, że uczestniczyć, czyli korzystać z życia, może tylko osoba, która potrafi przeżywać swoją samotność w dojrzały sposób, wykorzystując nadarzające się okazje oraz nie ulegając pokusie beznadziei.

Każdego dnia pielgrzymki będziemy przypominali sobie jedną postać z Pisma Świętego, która mierzyła się z jakimś rodzajem samotności w swoim życiu.

Do tych myśli nawiązuje plakat, który będzie promował naszą pielgrzymkę. Widzimy na nim wielką górę symbolizującą życiowe wyzwania, a na jej szczycie małego człowieka stojącego samotnie. To jednak tylko pierwsze wrażenie, ponieważ to co na początku jawi się jako bezkształtne chmury jest tak naprawdę mgłą skrywającą wielką tajemnicę. W tym nierozpoznanym gąszczu zaczynamy widzieć sylwetki świętych, którzy czekają, żeby dać się nam poznać i z nami spotkać. „Nie jesteś sam” - te słowa zdają się wybrzmiewać z każdej strony. Podjęty wysiłek, wyruszenie w drogę, wejście na górę, wyjście naprzeciw swoim lękom, sprawiają, że życie staje się inne, lepsze, bardziej świadome...

Właśnie to chcemy zaproponować na tegorocznej pielgrzymce - odkrycie w jaki sposób można przeżywać codzienność wolną od lęków samotności.

Mamy nadzieję, że wybierzecie się z nami, by przeżyć tę niezwykłą przygodę!

Więcej o samej pielgrzymce na stronie Radia Plus Legnica.

W tym roku zapisy będą odbywały się w dwóch zasadniczych formach: on-line oraz u księży przewodników.

Grupa Duchowego Uczestnictwa - do tej grupy będzie można się włączyć poprzez nabycie u księży proboszczów Książeczki Duchowego Uczestnictwa

Ze względu na ważne wydarzenie, w środę 5. Czerwca 2024 roku Msza święta w Rząśniku będzie wyjątkowo o godz. 16.00. Zapraszamy. 

Dyrektorzy Wydziałów Katechetycznych diecezji w Polsce obecni na konferencji pod kierownictwem Księdza Biskupa Wojciecha Osiala, Przewodniczącego Komisji Wychowania Katolickiego KEP, wyrażają stanowczy sprzeciw wobec działań Ministerstwa Edukacji Narodowej dotyczących szkolnych lekcji religii. Działania te układają się w pakiet zmian, które są jawną dyskryminacją dzieci i młodzieży uczestniczących w szkolnych lekcjach religii, ich rodziców oraz nauczycieli religii.

Dyrektorzy podkreślają, że wszelkie zmiany winny dokonywać się zawsze zgodnie z obowiązującym prawem, na drodze wzajemnego dialogu i w porozumieniu z wszystkimi Kościołami i związkami wyznaniowymi. Konieczne jest zawsze wypracowanie porozumienia strony rządowej z władzami Kościoła i związków wyznaniowych. Wynika to z zapisów w Ustawie o systemie oświaty, Konstytucji RP oraz Konkordatu. Jedynie na drodze dialogu i współpracy można właściwie troszczyć się o rozwój młodych pokoleń Polek i Polaków.

1. Formą nierówności i niesprawiedliwego traktowania uczniów i nauczycieli religii jest wprowadzana przez Ministerstwo możliwość zwiększania grup poprzez łączenie uczniów z różnych klas i poziomów edukacyjnych: do 25 osób w klasach I-III i do 30 osób w klasach IV-VIII szkół podstawowych oraz w szkołach ponadpodstawowych. Nauczanie religii w grupach większych niż w przypadku innych lekcji ma charakter dyskryminacji i nie jest podyktowane dobrem ucznia. Ministerstwo planuje łączenie klas w grupy także bez uwzględniania wieku dzieci. Sytuacja, w której uczniowie z klas IV szkoły podstawowej znajdą się na jednej lekcji z uczniami klas VIII jest sprzeczna z wszelkimi zasadami psychologicznymi, pedagogicznymi i dydaktycznymi. Narusza to prawa ucznia, godność dziecka oraz krzywdzi je w procesie edukacji.
2. Ministerstwo, pomimo licznych głosów sprzeciwu, bez żadnego porozumienia z Kościołem, podjęło decyzję, że ocena z religii od 1 września 2024 r. nie będzie wliczana do średniej ocen. W sposób rażący godzi to w podstawowe zasady dydaktyczne. Dziecko nie jest w stanie zrozumieć, dlaczego jego wysiłek na lekcjach religii nie jest doceniony w ten sam sposób, jak w przypadku innych przedmiotów.
3. Zapowiadane przez Ministerstwo umieszczanie lekcji religii jedynie na początku i na końcu zajęć jest formą dyskryminacji, segregacji i nietolerancji wobec osób wierzących. Jest to krzywdzące wobec uczniów i ich rodziców. Godzi również w podstawowe prawa nauczycieli religii, określone m.in. w Karcie Nauczyciela.
4. Dyrektorzy wyrażają sprzeciw wobec planów zmniejszenia liczby lekcji religii do jednej tygodniowo.

Nauczyciele religii aktywnie uczestniczą w realizacji szkolnych programów profilaktyczno-wychowawczych na wszystkich płaszczyznach w społeczności szkolnej. Uczą miłości bliźniego, wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka, dialogu, tolerancji, szacunku, kształtują postawy społeczne. Kształtują postawy proekologiczne, społeczne, dotyczące zdrowia fizycznego i psychicznego. Troska nauczycieli religii o rozwój emocjonalny, społeczny i duchowy przekłada się na kondycję psychofizyczną uczniów.

Organizacja lekcji religii w przestrzeni szkolnej jest wypełnieniem konstytucyjnego prawa rodziców do wychowania i nauczania religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami (art. 53, ust. 3 Konstytucji). Jest też dla rodziców ułatwieniem, gdyż często zapracowani, z wielką trudnością doprowadzaliby dzieci na zajęcia przy parafii.

Wprowadzanie zmian w organizacji lekcji religii w szkole odbywa się do tej pory bez wymaganego przez prawo porozumienia Ministerstwa ze stroną kościelną. Państwo demokratyczne powinno respektować prawa wszystkich obywateli – zarówno wierzących, jak i niewierzących.

Osoby odpowiedzialne za katechizację i szkolne nauczanie religii w Polsce proszą Rodziców i wszystkich ludzi dobrej woli o aktywne włączenie się w obronę obecności lekcji religii w polskiej szkole. Wysyłajmy do Ministerstwa nasz sprzeciw w tej sprawie na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..

Dyrektorzy Wydziałów Katechetycznych

Stegna, 23 maja 2024 r.

Komisja Wychowania Katolickiego KEP wyraziła sprzeciw wobec proponowanych przez MEN rozwiązań dotyczących łączenia uczniów różnych klas podczas lekcji religii w szkole.

Czytamy o tym w komunikacie z posiedzenia Komisji, która obradowała 17 maja pod przewodnictwem bp. Wojciecha Osiala. Komisja przypomniała, że wszelkie zmiany winny dokonywać się zawsze zgodnie z obowiązującym prawem i w porozumieniu z wszystkimi Kościołami i związkami wyznaniowymi.

Spotkanie członków i konsultorów Komisji Wychowania Katolickiego KEP miało miejsce pod przewodnictwem bp. Wojciecha Osiala. Głównym tematem były kwestie związane z wprowadzanymi przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zmianami w organizacji lekcji religii w szkole. „Komisja Wychowania Katolickiego wciąż przypomina, że wszelkie zmiany winny dokonywać się zawsze zgodnie z obowiązującym prawem, na drodze wzajemnego dialogu i w porozumieniu z wszystkimi Kościołami i związkami wyznaniowymi” – czytamy w komunikacie po obradach.

Komisja „wyraża mocny sprzeciw wobec proponowanych przez MEN rozwiązań polegających na łączeniu uczniów pomiędzy różnymi klasami w grupy do 25 osób (klasy 1-3) i 30 osób (klasy 4-8)”. Jak dodaje, „pośpieszne wprowadzanie zmian od najbliższego roku szkolnego stanowi również zagrożenie dla nauczycieli religii, pozostających w niepewności co do wymiaru ich zatrudnienia”.

Komisja Wychowania Katolickiego zaapelowała w komunikacie do wszystkich wierzących, aby podejmowali działania „ukazujące wartość lekcji religii w szkole i niesprawiedliwe jej traktowanie”. Członkowie Komisji zwrócili się z prośbą do katolickich rodziców, aby zabierali głos w tej sprawie. „Konstytucja RP (art. 48) gwarantuje rodzicom prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami” – przypominają. „Powinna połączyć nas wspólna troska o wychowanie religijne, moralne i społeczne dzieci oraz młodzieży” – czytamy w komunikacie.

BP KEP

Komunikat z posiedzenia Komisji Wychowania Katolickiego KEP

Dnia 17 maja 2024 roku odbyło się spotkanie Członków i Konsultorów Komisji Wychowania Katolickiego KEP. Pod przewodnictwem księdza biskupa Wojciecha Osiala zostały podjęte bieżące kwestie związane z wprowadzanymi przez Ministerstwo Edukacji Narodowej zmianami w organizacji lekcji religii. Komisja Wychowania Katolickiego wciąż przypomina, że wszelkie zmiany winny dokonywać się zawsze zgodnie z obowiązującym prawem, na drodze wzajemnego dialogu i w porozumieniu z wszystkimi Kościołami i związkami wyznaniowymi.

Komisja Wychowania Katolickiego odniosła się do podjętych rozmów Zespołu roboczego ds. kontaktów z Rządem Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie lekcji religii w szkole z przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej. Wyraża mocny sprzeciw wobec proponowanych przez MEN rozwiązań polegających na łączeniu uczniów pomiędzy różnymi klasami w grupy do 25 osób (klasy 1-3) i 30 osób (klasy 4-8). Oświadczono, że jest to wbrew wszelkim zasadom pedagogicznym, psychologicznym i dydaktycznym. Takie zmiany pozbawiają także możliwości prowadzenia zajęć na wymaganym poziomie jakości kształcenia. Pośpieszne wprowadzanie zmian od najbliższego roku szkolnego stanowi również zagrożenie dla nauczycieli religii, pozostających w niepewności co do wymiaru ich zatrudnienia.

Członkowie i Konsultorzy Komisji podkreślili, że dla zachowania właściwego porządku prawnego w procedowaniu tychże zmian, potrzebne jest wypracowanie porozumienia strony rządowej z władzami Kościoła i związków wyznaniowych. Wynika to z zapisów w Ustawie o systemie oświaty, Konstytucji oraz Konkordatu. Komisja Wychowania Katolickiego wyraża przekonanie, że jedynie na drodze dialogu i współpracy można właściwie troszczyć się i rozwój młodych pokoleń Polek i Polaków.

Komisja Wychowania Katolickiego apeluje do wszystkich wierzących, aby podejmować działania ukazujące wartość lekcji religii w szkole i niesprawiedliwe jej traktowanie. Szczególnie prosi katolickich rodziców, aby zabierali głos w tej sprawie. Konstytucja RP (art. 48) gwarantuje rodzicom prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.  Komisja apeluje też do mediów katolickich, ruchów i wspólnot religijnych, aby podejmowali podobne działania. Powinna połączyć nas wspólna troska o wychowanie religijne, moralne i społeczne dzieci oraz młodzieży.

Ks. Tomasz Kopiczko
Sekretarz
Komisji Wychowania Katolickiego KEP

Szkolne nauczanie religii w perspektywie europejskiej

1. Nauczanie religii w szkołach publicznych uznać należy jako standard europejski. W praktyce można wyróżnić kilka modeli nauczania religii w szkole. Zasadnicza różnica przebiega pomiędzy modelem wyznaniowym i religioznawczym. Pierwszy – realizowany np. w Polsce – kształtowany jest na podstawie porozumień pomiędzy stroną państwową i konkretnym wyznaniem, mającym prawo do nauczania religii w danym kraju. Organizacja drugiego modelu, podlega całkowicie kompetencjom władz oświatowych i państwowych.

2. W 2007 roku Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) opracowała Zasady podstawowe z Toledo na temat nauczania o religiach i przekonaniach w szkołach publicznych. W dokumencie podkreślono potrzebę istnienia edukacji religijnej w ramach oświaty publicznej. Istotnym kontekstem powstania Zasad były zalecenia Zgromadzenia Parlamentu Rady Europy, uzasadniające potrzebę edukacji religijnej dostrzegalnym w Europie kryzysem wartości. Dokument ma na celu „lepsze zrozumienie coraz większej różnorodności religijnej w świecie i wzrastającej obecności religii w sferze publicznej”. Zawarte tu wskazania skupiają się wyłącznie na podejściu poznawczym, które proponuje wprowadzenie nauczania o odmiennych religiach i przekonaniach w odróżnieniu od nauczania konkretnej religii. Celem dokumentu nie jest jednak dawanie wytycznych dla wyznaniowego nauczania religii w tych krajach, gdzie ono funkcjonuje, czy też zastąpienie go modelem religioznawczym. Autorzy dokumentu mają na uwadze wskazanie zagadnień, które zawsze powinny zostać uwzględnione, gdy realizowany jest model religioznawczy. Zgodnie z dokumentem OBWE, „niezależnie od przyjętego w danym kraju modelu relacji państwo-Kościół, na władzach państwowych spoczywa wyraźna odpowiedzialność za sprawy edukacji i w jej realizacji państwo ma obowiązek postępowania w sposób neutralny i bezstronny, gdy chodzi o sprawy religii i światopoglądu”. Wynika stąd, że nauczanie religii w szkołach publicznych może odbywać się w dwojaki sposób: może to być nauczanie historii religii lub etyki prowadzone w sposób neutralny i obiektywny, lub może to być wyznaniowa lekcja religii, o ile istnieją możliwości zwolnienia uczniów z zajęć lub zapewnienia im przedmiotów alternatywnych zgodnie z życzeniem rodziców.

3. Zdecydowana większość państw Unii Europejskiej traktuje nauczanie religii jako niezbędny element systemu edukacji. Religia – zgodnie ze wskazanymi wcześniej modelami wyznaniowym lub religioznawczym – nauczana jest w 23 krajach. W czterech krajach Unii Europejskiej: Bułgarii, Francji (oprócz Alzacji i Lotaryngii), Słowenii i Luksemburgu religia nauczana jest przez związki wyznaniowe poza szkołą publiczną.

4. W 15 krajach UE udział w szkolnych lekcjach religii jest dobrowolny (fakultatywny): Są to: Belgia, Chorwacja, Czechy, Estonia, Hiszpania, Irlandia, Litwa, Łotwa, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Węgry i Włochy.

W 8 krajach udział w szkolnych lekcjach religii jest obowiązkowy. Są to: Austria, Cypr, Dania, Finlandia, Grecja, Malta, większość niemieckich landów i Szwecja.

5. We wszystkich krajach, gdzie nauczanie religii obecne jest w publicznym systemie oświaty (zarówno w formie obowiązkowej, jak i dobrowolnej) jest ono finansowane ze środków publicznych: państwowych lub samorządowych. Nauczyciele religii traktowani są na tych samych zasadach, co nauczyciele innych przedmiotów.

6. Szkolne nauczanie religii postrzegane w perspektywie europejskiej jest rzeczywistością dynamiczną. Posiada ono także silne zaplecze naukowe, czego wyrazem jest Europejskie Forum dla Edukacji Religijnej w Szkołach (https://eufres.org/). EuFRES jest niezależnym gremium pedagogiczno-religijnych badań oraz wymiany doświadczeń w obszarze szkolnego nauczania religii. Forum gromadzi specjalistów z różnych krajów Europy, którzy spotykają się w cyklu dwuletnim. Celem EuFRES jest podejmowanie bieżącej refleksji nad uwarunkowaniami nauczania religii w szkołach publicznych i prywatnych w krajach Europy, diagnozowanie aktualnych problemów społeczno-kulturowych oraz wskazywanie obszarów niezbędnych badań naukowych. Tematyka spotkań EuFRES organizowanych w latach 1984-2022 obejmowała między innymi takie zagadnienia: „Nauczanie religii a pytanie o sens życia” (Luksemburg 1988), „Nauczanie religii jako służba Kościoła dla zjednoczonej Europy” (Graz – Austria 1992), „Nauczanie religii w dobie pandemii COVID-19” (online 2021), „Dialog kultur w Europie. Wyzwanie dla szkolnego nauczania religii” (Wiedeń – Austria 2022). Kolejne, XXI Forum EuFRES pt. „Rezyliencja i nadzieja chrześcijańska. Nauczanie religii jako istotne źródło impulsów w czasach kryzysu” odbędzie się od 3-7 kwietnia w Popradzie na Słowacji. Tematyka spotkania związana jest z obserwowanymi w całej Europie problemami psychicznymi dzieci i młodzieży po pandemii COVID-19, problemami związanymi z wojną w Ukrainie oraz innymi przyczynami przeżywanych kryzysów. Udział w pracach tegorocznego Forum potwierdzało ponad 40 uczestników z Austrii, Czech, Chorwacji, Niemiec, Słowacji, Słowenii, Ukrainy i Włoch.

Prawny aspekt szkolnej lekcji religii

1. Szkolna lekcja religii nie jest tylko dla samych katolików

2. Akty prawne regulujące:

■     Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (art. 53 ust. 4),

■     Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską (art. 12),

■     ustawa o systemie oświaty (art. 12),

■     rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu organizowania lekcji religii w publicznych przedszkolach i szkołach z 14 IV 1992 roku,

■     porozumienie pomiędzy Ministrem Edukacji Narodowej i Konferencją Episkopatu Polski w sprawie kwalifikacji nauczycieli religii z 3 IV 2019 roku.

■     pewne kwestie regulują dokumenty kościelne: Kodeks Prawa Kanonicznego, Polskie Dyrektorium Katechetyczne.

3. Podstawowa zasada:

■     Koncepcja lekcji religii wyraża współdziałanie społeczności kościelnej i świeckiej.

■     Koncepcja ta wynika z zasady pomocniczości: szkoła publiczna podejmuje pewne obowiązki wychowawcze – na zlecenie rodziców; nie ma powodu, by kwestie wychowania religijnego wyłączyć.

■     Stąd koncepcja wyznaniowej lekcji religii:

□      szkoła jest odpowiedzialna za organizację lekcji, metodykę, dyscyplinę pracy nauczycieli;

□      Kościół lub związek wyznaniowy jest odpowiedzialny za treści programowe, materiały dydaktyczne, dobór kadr.

4. Przepisy szczegółowe:

■     Organizowanie lekcji religii w szkole publicznej dokonuje się na życzenie rodziców dzieci niepełnoletnich albo na życzenie młodzieży pełnoletniej. Obowiązek organizacji spoczywa na dyrekcji szkoły.

■     Lekcje odbywają się w grupach o liczebności minimum 7 osób (w grupach klasowych lub międzyklasowych); mogą być tworzone grupy międzyszkolne.

■     Nauczanie religii w prawie państwowym traktowane jest jako fakultatywne, decyzja w tej kwestii nie musi być ponawiana rokrocznie, ale może być zmieniona. Jednocześnie zapisanie się na lekcje religii obliguje ucznia do uczestnictwa w tych zajęciach, co winno być odnotowywane w dzienniku lekcyjnym.

■     Przedmiotem alternatywnym do religii jest etyka, z tym że możliwa jest rezygnacja z obu przedmiotów.

■     Ocena z religii wystawiana jest w skali sześciostopniowej.

□      Umieszcza się ją na świadectwach promocyjnych i ukończenia szkoły, z tym, że świadectwo nie zawiera informacji, czy uczeń uczęszczał na etykę czy też na religię i jakiego wyznania.

□      Niedostateczna ocena z przedmiotu religia / etyka nie powoduje niepromowania do następnej klasy.

□      Polskie Dyrektorium katechetyczne ustala, iż ocenę z religii katolickiej należy stawiać za wiedzę religijną, aktywność, pilność i sumienność ucznia, natomiast nie powinno się tej oceny wystawiać za udział w praktykach religijnych.

□      Ocena z religii, podobnie jak z zajęć dodatkowych, od roku szkolnego 2007/08 jest wliczana do średniej ocen.

■     Programy nauczania religii i podręczniki zatwierdza strona kościelna, podając ich treść do wiadomości Ministrowi Edukacji Narodowej. Tryb zatwierdzania programów i podręczników opisany w polskim Dyrektorium katechetycznym jest bardzo drobiazgowy i wyklucza naciski na recenzentów.

■     Nauczyciel religii podejmuje pracę w szkole lub przedszkolu, nawiązując stosunek pracy w taki sam sposób, w jaki czynią to inni nauczyciele, jednak z pewnymi dodatkowymi warunkami:

□      dyrektor szkoły może zatrudnić nauczyciela religii, o ile ten ma skierowanie wystawione przez biskupa diecezjalnego;

□      kwalifikacje nauczycieli religii określa nie ustawa lub rozporządzenie ministerialne, ale porozumienie zawierane pomiędzy Ministrem Edukacji Narodowej i Konferencją Episkopatu Polski (wymogi te jednak są porównywalne z wymogami, jakie stawia się przed nauczycielami innych przedmiotów).

■     Nauczyciel religii ma te same prawa i obowiązki, jakie przysługują nauczycielom innych przedmiotów szkolnych, jednakże z następującymi wyjątkami:

□      nie podejmuje obowiązków wychowawcy klasy, o ile uczy jedynie religii;

□      nauczyciel religii ma prawo do organizowania dodatkowych zebrań z rodzicami oraz do nieodpłatnego prowadzenia na terenie szkoły organizacji lub stowarzyszeń społeczno-religijnych czy ekumenicznych.

■     Nauczanie religii odbywa się w wymiarze 2 godzin lekcyjnych lub zajęć przedszkolnych tygodniowo. Zmniejszenie liczby godzin może odbyć się jedynie za pisemną zgodą biskupa diecezjalnego.

■     Uczniowie uczęszczający na lekcje religii mają prawo do zwolnienia z udziału w zajęciach szkolnych w okresie Wielkiego Postu, w celu wzięcia udziału w trzydniowych rekolekcjach.

■     W klasie szkolnej mogą wisieć krzyże, a lekcje wolno rozpoczynać i kończyć wspólną modlitwą uczniów i nauczycieli, przy czym obowiązuje tu wymóg delikatności wobec innych wyznań i światopoglądów oraz zachowanie norm tolerancji religijnej.

■     Nadzór nad nauczaniem religii w szkole podejmują zarówno wizytatorzy kościelni, jak i osoby reprezentujące administrację oświatową. Inny jest jednak zakres wizytacji jednych i drugich:

□      przedmiotem wizytacji kościelnych jest treść katechetyczna, metodyka nauczania oraz organizacja lekcji religii;

□      wizytacje kuratoryjne i hospitacje dyrektora szkoły nie odnoszą się do treści katechetycznych, a jedynie do metodyki nauczania oraz zgodności z programem.

Wymiar wychowawczy i kulturowy nauczania religii

1. źny wymiar wychowawczy. W ramach lekcji religii analizowane sąść ludzkiego życia; odkrycie swojej życiowej drogi, zarówno osobistej jak i zawodowej; rozumienie współczesnego śą najbardziej istotne problemy dotykające dzisiaj młłujących stres, pozytywne rozwiązywanie konfliktów, przeciwdziałanie przemocy, agresji i różnych uzależą uczniom i ich rodzicom w nawiązaniu kontaktu z psychologiem czy psychiatrą. Wielu dyrektorów szkół docenia ten właśnie wymiar nauczania religii, gdyż stanowi on znaczące wsparcie dla szkoły w realizacji funkcji wychowawczej i zadań z zakresu profilaktyki.

1. że taka, żeby budować u młłpracy, szeroko rozumianej empatii w myśl encykliki papieża Franciszka „Fratelli tutti”, który apeluje o budowanie mostów pomiędzy przedstawicielami różnych nacji, religii, światopoglądów, stylów życia, itp. W praktyce chodzi o wzajemne poznanie, przezwyciężenie stereotypów i współpracę dla wspólnego dobra. W badaniach uczniowie często wskazują, że lekcje religii są jednymi z nielicznych, na których mogą siebie nawzajem lepiej poznać, dyskutowaćć relacje i współpracować ze sobą.

3. W ramach lekcji religii, omawiane są takie kwestie jak godność człowieka, znaczenie pracy, uczciwość, pomoc potrzebującym, dobro wspólne a nawet płacenie podatków czy udział w wyborach. Omawiane są również tematy dotyczące wojny sprawiedliwiej. Podczas lekcji religii dyskutuje się z młodzieżą jak się zachować wobec potencjalnej napaści na Polskę. W aktualnej sytuacji geopolitycznej są to bardzo poważne i aktualne dylematy moralne. Żadne inne lekcje w szkole nie mówią tak wiele i w tak zdecydowany sposób o tych wartościach.

4. Kolejnym, ważnym obszarem zagadnień omawianych na lekcjach religii jest ekologia. Kwestie te od zawsze były w programie nauczania religii, ale po encyklice Franciszka „Laudato Sì” jeszcze bardziej zostały wzmocnione. Mowa jest także o praktycznych działaniach, które powinny podejmować dzieci i młodzież: segregacja odpadów, oszczędzanie energii i wody, szanowanie jedzenia, itp.

5. Nauczanie religii w szkole ma także bardzo wyraźny wymiar kulturowy. Chodzi tu o przekaz wiedzy na temat chrześcijaństwa i katolicyzmu, która jest konieczna do rozumienia europejskiej i polskiej kultury, ale także kultury wielu krajów na wszystkich kontynentach. Każdy mieszkaniec Polski, bez względu na światopogląd, powinien wiedzieć jaką rolę w rozwoju państwa polskiego odegrał chrzest Mieszka I, jaki wpływ chrześcijaństwo miało i ma na architekturę, literaturę, malarstwo, muzykę, itp. Nauczanie religii w polskich szkołach, w ramach korelacji z edukacją szkolną (np. z językiem polskim, historią, geografią), zakłada przekaz takich właśnie wiadomości oraz rozwijanie umiejętności samodzielnej, krytycznej analizy różnych tekstów kultury czy interpretację dzieł sztuki. Z tego względu lekcji religii są otwarte nie tylko na katolików, ale na wszystkich, którzy chcą lepiej rozumieć chrześcijaństwo i polską kulturę.

6. Podsumowując, oprócz nauczania prawd wiary i zasad moralnych, na lekcjach religii omawiane są bardzo liczne kwestie, które pomagają młodym ludziom zrozumieć siebie i otaczający świat. Nauczanie religii wpisuje się w realizację programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły i podejmuje działania, które mają na celu:

■     wspieranie uczniów w rozwoju fizycznym, intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, duchowym;

■     wzmacnianie w uczniach poczucia własnej wartości;

■     kształtowanie kompetencji społecznych;

■     promowanie zdrowego stylu życia;

■     zapobieganie zachowaniom problemowym;

■     ograniczanie zachowań ryzykownych;

■     przeciwdziałanie uzależnieniom dzieci i młodzieży;

■     kształtowanie postaw obywatelskich i patriotycznych;

■     wsparcie uczniów i ich rodziców (lub prawnych opiekunów) potrzebujących pomocy, znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej;

■     kształtowanie postaw proekologicznych.

Bez wątpienia nauczanie religii jest wartością dodaną dla dzisiejszej szkoły i społeczeństwa.

Nauczyciel religii w szkole

1. Nauczyciele religii to osoby posiadające wykształcenie merytoryczne, psychologiczno-pedagogiczne i dydaktyczne. Już na poziomie formacji akademickiej realizują ministerialny standard kształcenia nauczycieli (dotyczy to również księży kończących seminaria duchowne). Także w dalszej pracy rozwijają umiejętności i kompetencje na tych samych zasadach, co nauczyciele innych przedmiotów, o czym świadczy choćby awans zawodowy uzyskiwany wg przepisów oświatowych. O ile wielu nauczycieli innych przedmiotów kończy swój rozwój na uzyskaniu stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego, o tyle nauczyciele religii w dalszym ciągu podlegają formacji. Obliguje ich do tego diecezjalny referat katechetyczny (dotyczy to zarówno formacji dydaktyczno-metodycznej, jak i duchowej).

2. System szkoleń diecezjalnych, któremu podlegają nauczyciele religii, coraz częściej powiązany jest z ofertą szkoleń lokalnych centrów i ośrodków doskonalenia nauczycieli. W tych placówkach pełnią też rolę doradców metodycznych, czyli po spełnieniu wymagań kwalifikacyjnych z racji dorobku i doświadczenia wspierają innych nauczycieli religii (i nie tylko, ponieważ oferowane przez nich szkolenia mają czasem taki charakter, że korzystają z nich także nauczyciele innych przedmiotów).

3. Nauczyciele religii podpisują umowę z dyrektorem szkoły i realizują obowiązki określone w tej umowie. Poza wykonywaniem obowiązków typowych dla tego zawodu, jak wypełnianie dokumentacji, dyżury na przerwach, udział w posiedzeniach radach pedagogicznych, zespołów wychowawczych czy realizacja planu wychowawczo-profilaktycznego szkoły, włączają się w pracę szkoły na różnych płaszczyznach. Prowadzą koła zainteresowań, sprawują opiekę nad samorządem, organizują akcje charytatywne i koordynują współpracę szkoły ze środowiskiem lokalnym. Inspirują uczniów do aktywności pozaszkolnych, co pozytywnie wpływa na jak ważne dziś rozwijanie umiejętności społecznych dzieci i młodzieży. O ile lekcje religii koncentrują się na przekazie wiedzy i umiejętności, o tyle dodatkowa – szkolna i pozaszkolna działalność nauczycieli religii sprzyja przekładaniu teorii na praktykę i kształtowaniu postaw. Dzieje się tak w przypadku m.in. szkolnych kół Caritas czy wszelkich wolontariatów, w ramach których dzieci i młodzież uczą się dostrzegać wokół osoby w potrzebie i wspierać je własną działalnością.

4. Często wykształcenie nauczycieli religii pozwala na nauczanie więcej niż jednego przedmiotu. W ostatnich latach wiele osób mających kwalifikacje do nauczania np. historii, języka polskiego lub języków obcych odbywało studia podyplomowe z teologii, by móc nauczać także religii.

5. Ważnym wymiarem pracy nauczycieli religii jest wspieranie uczniów zdolnych poprzez rozpoznawanie talentów i oferowanie szerokiego wachlarza konkursów odpowiadających zdolnościom – konkursów plastycznych, literackich, wokalnych, konkursów wiedzy, w tym również tak zwanych kuratoryjnych, czyli punktowanych przy rekrutacji do szkół ponadpodstawowych. Dla uczniów szkółśrednich organizowana jest Olimpiada Teologii Katolickiej, do której w bieżącym roku szkolnym przystąpiło na pierwszym etapie około 10.000 uczniów. Nie można dyskryminować uczniów, których zainteresowania wiążą się z tym obszarem wiedzy. Zwłaszcza, że wśród nich są też osoby, które po maturze wybiorą studia teologiczne.

6. Inną ważną rolą nauczycieli religii jest zaangażowanie na rzecz uczniów o tzw. specjalnych potrzebach edukacyjnych, a w zasadzie – jak mawiają „samorzecznicy” – o własnych potrzebach edukacyjnych. Już same przekonania i inspirowanie się Osobą Jezusa każe ze szczególną troską odnosić się do osób, które potrzebują wsparcia w różnych obszarach. Nauczyciele religii włączają się w opracowywanie dokumentów niezbędnych do pracy z uczniem o własnych potrzebach – wielospecjalistycznych ocen poziomu funkcjonowania ucznia, indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych, opracowują dostosowania wymagań edukacyjnych odpowiednio do rozpoznanych mocnych i słabych stron ucznia, zgodnie z zaleceniami płynącymi np. z orzeczeń czy uwzględniając opinie poradni psychologiczno-pedagogicznych. Można wręcz stwierdzić, iż czasem na tym tle doświadczają pewnej dyskryminacji, co zgłaszają w wydziałach katechetycznych czy podczas szkoleń, gdy np. chcą włączyć się opracowanie dokumentacji, jednak nie zaproszono ich za posiedzenie zespołu wychowawczego lub otrzymują gotowe dokumenty do podpisu bez możliwości redagowania ich. W tym miejscu warto podkreślić, że czasem to właśnie lekcja religii jest tą, na której uczeń z orzeczeniem znajduje przestrzeń do bezpiecznego funkcjonowania (warto w ten sposób spojrzeć na niższą frekwencję w niektórych klasach – można tam rozpoznać trudności, z którymi zmaga się uczeń – dostrzec coś, czego nie widzieli inni nauczyciele).

1. Od powrotu religii do szkół w 1990 roku mówiono o znaczeniu tego przedmiotu dla przezwyciężenia stresogennego charakteru szkołświadczają często nauczyciele religii, obdarzani przez uczniów zaufaniem. Wyrazem tego jest zapraszanie na wycieczki w roli dodatkowych opiekunów, dzielenie się z nimi trudnymi sprawami dotyczącymi klasy z prośbąązaniu problemów. Nawet uczniowie, którzy nie są zapisani na religię, potrafią przychodzić na te lekcje.

7. Obecność nauczycieli religii w gronie pedagogicznym to również wartość dla współpracy środowisk wychowawczych. Jako osoby zaangażowane także w parafii, przyczyniają się do reprezentowania szkół w lokalnych społecznościach. Mają też nieco szerszy ogląd sytuacji uczniów, zatem potrafią rozpoznawać przyczyny niepowodzeń szkolnych – zwłaszcza ekonomiczno-społeczne, jak również mogą pełnić rolę swoistych mediatorów pomiędzy rodziną a szkołą.

Dzieci Komunijne Dzieciom Misji 2024

„Uczestniczę w misji Kościoła” to hasło tegorocznej edycji akcji Dzieci Komunijne Dzieciom Misji.

Inicjatywa proponowana przez Papieskie Dzieła Misyjne polega na wsparciu dzieci w krajach misyjnych przez dzieci pierwszokomunijne i ich rodziny.

„Aby być wielkim misjonarzem, takim jak św. Teresa z Lisieux, trzeba rozpocząć od Pierwszej Komunii Świętej. Dlatego was, drogie dzieci, drodzy rodzicie i opiekunowie, zapraszam serdecznie do akcji Dzieci Komunijne Dzieciom Misji” – mówi ks. Maciej Będziński, dyrektor krajowy Papieskich Dzieł Misyjnych w Polsce.

Inicjatywa skierowana do dzieci komunijnych i ich opiekunów jest proponowana przez Papieskie Dzieła Misyjne niemal od momentu ich powstania. Polega na tym, aby jeden dzień w tak zwanym Białym Tygodniu, czyli w tygodniu następującym bezpośrednio po uroczystości Pierwszej Komunii Świętej, kiedy to dzieci codziennie przychodzą na Mszę Świętą, poświęcić modlitwie w intencji misji i misjonarzy oraz wesprzeć dzieła misyjne drobną ofiarą. Jak podkreśla jednak ks. Będziński, „ofiary materialne nie są podstawą akcji. Są ostatnim punktem w  przygotowaniu i jedynie dobrowolnym owocem wcześniejszej modlitwy, formacji i animacji”.

Poprzez włączenie się w akcję Papieskich Dzieła Misyjnych dzieci pierwszokomunijne tworzą łańcuch solidarności z dziećmi całego świata. Wspierają też papieża w ewangelizacji poprzez konkretną pomoc misjonarzom i swoim rówieśnikom.

„Zaangażowanie polskich dzieci oraz ich rodzin, nauczycieli, animatorów i duszpasterzy jest w roku na rok coraz większe” – mówi s. Monika Juszka RMI, sekretarz krajowy PDMD.  Jak podaje, w 2023 roku, z Sekretariatu Krajowego PDMD w Polsce zostało wysłanych ponad 600 podziękowań i papieskich błogosławieństw do wszystkich, którzy przeżyli w duchu misyjnym jeden dzień w Białym Tygodniu. „Skoro wysłane zostało tak wiele podziękowań, to możemy sobie wyobrazić, jak wiele modlitwy za braci i siostry na całym świecie popłynęło w parafiach, rodzinach i różnych grupach formacyjnych” – podkreśla s. Juszka.

Udział dzieci pierwszokomunijnych  w inicjatywie Dzieci Komunijne Dzieciom Misji to okazja, by uświadomić zarówno dzieciom, jak i rodzicom powszechność Kościoła, otworzyć ich oczy i serca na braci i siostry na krańcach świata oraz przypomnieć o misyjnym powołaniu każdego ochrzczonego wyrażającym się w trosce modlitewnej i materialnej za misje.

Pomoce i propozycje potrzebne do przygotowania i przeprowadzania Dnia Misyjnego w Białym Tygodniu, włącznie z tekstami modlitw na ten dzień, propozycją homilii, konspektem katechezy, grafikami, obrazkami i plakatem, można znaleźć na stronach www.missio.org.pl.

W 2023 r. do sekretariatu krajowego PDMD od dzieci pierwszokomunijnych wpłynęło 1 284 887,03 zł. Wszystkie te ofiary, za pośrednictwem Dykasterii ds. Ewangelizacji, zostały przekazane do dzieci w ponad 70 krajach świata.

PDM/ BP KEP

Materiały prasowe do pobrania

Papieskie Dzieła Misyjne/ materiały prasowe